World Rugby en Rugby Nederland hebben player welfare tot prioriteit gemaakt. Met name hoofdletsel en hersenschuddingen worden zeer serieus worden genomen.
De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar hoofdtrauma bij diverse sporten met als resultaat dat er richtlijnen en protocollen opgesteld zijn om coaches, managers, spelers, ouders en medisch personeel te ondersteunen bij de veilige behandeling van letsel door hersenschudding. Deze richtlijnen zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat spelers die een hersenschudding oplopen goed worden behandeld, zodat hun gezondheid en welzijn (ook) op lange termijn worden beschermd.
Voor de goede orde, het is belangrijk dat iedereen bij HRC van de richtlijnen en protocollen voor hersenschudding weet en deze opvolgt en zo het welzijn van al onze spelers helpt garanderen. Het is de verantwoordelijkheid van ons allemaal om te helpen hersenschudding effectief vast te stellen en te behandelen.
Wat is hersenschudding?
Een hersenschudding is een traumatisch hersenletsel dat een verstoring van de hersenfunctie tot gevolg heeft. Er zijn veel symptomen en tekenen die op een hersenschudding kunnen duiden. Veel voorkomende symptomen zijn hoofdpijn, duizeligheid, geheugenstoornissen of evenwichtsproblemen. Verlies van bewustzijn (knock out) komt bij minder dan 10% van de hersenschuddingen voor. Bewustzijnsverlies is geen vereiste voor de diagnose van een hersenschudding, maar is wel een duidelijke aanwijzing dat er een hersenschudding is opgelopen.
Wat veroorzaakt een hersenschudding?
Een hersenschudding kan worden veroorzaakt door een directe klap op het hoofd, maar kan ook optreden wanneer een klap elders op het lichaam leidt tot snelle bewegingen van het hoofd, bijvoorbeeld bij een “whiplash”.
Wie loopt er risico?
Hersenschuddingen kunnen elke speler van elk geslacht en elke leeftijd overkomen. Voor kinderen en adolescenten geldt echter dat:
- dat ze gevoeliger zijn voor een hersenschudding;
- meer tijd nodig hebben om te herstellen;
- ze naar verluidt meer problemen met hun geheugen en (informatie) verwerking;
- ze vatbaarder zijn voor de meer zeldzame en gevaarlijke neurologische complicaties.
Begin van de symptomen
Weet dat de symptomen van een hersenschudding vaak onmiddellijk na het letsel optreden, maar dat ze ook later kunnen optreden (binnen de eerste 48 uur na een hoofdletsel).
Hoe herkent u een hersenschudding of een vermoedelijke hersenschudding?
Een hersenschudding kan onmiddellijk worden herkend, vanaf de zijlijn, tijdens het verzorgen van een speler op het speelveld of binnen 48 uur na de wedstrijd. Als een van de volgende tekenen of symptomen aanwezig zijn na een hoofdletsel, bestaat de verdeking van een hersenschudding en moet een speler onmiddellijk uit het spel of de training worden gehaald.
Wat u onmiddelijk kan waarnemen
Eén of meer van de volgende symtomen wijzen duidelijk op een hersenschudding:
- Aanval (stuipen)
- Verlies van bewustzijn (LOC) – bevestigd of vermoed – zichtbare tekenen die wijzen op LOC – langer dan 5 seconden bewegingsloos op de grond liggen, langzaam opstaan van de grond
- Onvast ter been of evenwichtsproblemen of omvallen of slechte coördinatie
- Verward
- Gedesoriënteerd – niet weten waar ze zijn, wie ze zijn of hoe laat het is etc.
Symptomen van een hersenschudding / vermoedelijke hersenschudding – wat de speler aangeeft
De aanwezigheid van één of meer van de volgende symptomen kan wijzen op een hersenschudding:
- Hoofdpijn
- duizeligheid
- Mentale vertroebeling, verwarring of een vertraagd gevoel
- Visuele problemen
- Misselijkheid of braken
- vermoeidheid
- Slaperigheid/het gevoel “in de mist” te zitten/moeite met concentreren
- “Druk in het hoofd”
- Gevoeligheid voor licht of geluid
Onmiddellijke behandeling van een hersenschudding of vermoedelijke hersenschudding
Elke speler met een hersenschudding of een vermoedelijke hersenschudding moet onmiddellijk en uit de training of het spel worden gehaald en er uit blijven. Denk eraan: “Bij twijfel… haal hem eruit”.
Passende procedures moeten worden gevolgd, vooral als ook nekletsel wordt vermoed. In dit geval mag de speler alleen worden verwijderd door professionele hulpverleners met de juiste opleiding voor rugverzorging.
Zodra de geblesseerde speler veilig van het veld is, mag hij die dag niet meer aan activiteiten deelnemen en moet hij medisch worden beoordeeld. Personeel, coaches, scheidsrechters, spelers en/of ouders en verzorgers die vermoeden dat een speler een hersenschudding heeft, moeten ervoor zorgen dat de speler op een veilige manier van het speelveld wordt gehaald.
Terugkerende of meervoudige hersenschuddingen
Spelers met een geschiedenis van twee of meer hersenschuddingen in het afgelopen jaar lopen een groter risico op verder hersenletsel en trager herstel en moeten professionele medische hulp inroepen voordat zij weer gaan trainen/spelen. Ook spelers die geen geschiedenis van meerdere hersenschuddingen hebben, maar die na hoofdletsel afwijkend presteren of langzaam herstel moeten worden beoordeeld en behandeld door een medische professional met ervaring in sportgerelateerde hersenschuddingen.
Programma voor geleidelijke terugkeer naar het spelen (GRTP)
Het Graduated Return to Play (GRTP) programma is een oefenprogramma dat een speler stapsgewijs weer laat beginnen met rugby. Hiermee mag pas worden begonnen als de speler de voorgeschreven rustperiode heeft voltooid, vrij is van symptomen en de behandelingen is voltooid en/of met medicatie die de symptomen van een hersenschudding kunnen veranderen of onderdrukken – bijvoorbeeld medicijnen tegen hoofdpijn of slaaptabletten – is gestopt.
*De onderstaande link geeft toegang tot het Hersenschuddingprotocol van Rugby Nederland en de Pocket Hersenschudding Herkenningstool.
www.rugby.nl/rugby/player-welfare/hersenschuddingprotocol/
Nogmaals: een hersenschudding is een ernstige aandoening die zorgvuldig moet worden vastgesteld en op verantwoorde wijze moet worden behandeld. We hebben allemaal een rol te spelen in de zorg voor het welzijn van onze spelers.
Mocht u verdere vragen of zorgen hebben over hersenschuddingen, dan kunt u terecht bij de Hoofd Coach van uw leeftijdsgroep of bij HRC’s Directeur Rugby.
Matt Roper
Director of Rugby
